1- Takasbank, üyelerinden hem üyelik sıfatının devamı için hem de takas işlemlerinden doğan yükümlülüklerini güvence altına almak için farklı nitelikte teminatlar talep eder. Üyelerin aidat, komisyon ve diğer işletim giderleri gibi borçlarını ödememesi riskine karşılık, Takasbank'a nakit olarak yatırmakla yükümlü oldukları teminat türü aşağıdakilerden hangisidir?
a) Başlangıç Teminatı
b) Değişim Teminatı
c) Üyelik Teminatı
d) Garanti Fonu Katkı Payı
e) Özel İşlem Teminatı
2- Takasbank, VİOP işlem teminatı olarak kabul ettiği nakit dışı varlıkların değerini güncel piyasa koşullarına göre sürekli olarak yeniden hesaplar. Döviz ve altın teminatlarının değerlemesinde kullanılan referans fiyatlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru bir bilgidir?
a) Döviz teminatları, hem gün içi hem de gün sonu değerlemesinde her zaman TCMB tarafından saat 15:30'da açıklanan döviz alış kuru üzerinden değerlenir.
b) Altın teminatları, gün içinde BİAŞ Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası'ndaki (KMTP) son işlem fiyatı üzerinden, gün sonunda ise yine aynı piyasanın gün sonu bülten fiyatı üzerinden değerlenir.
c) Döviz teminatları gün içinde Takasbank'ın belirlediği teorik kurdan, gün sonunda ise bankalararası piyasadaki kotasyonların ortalamasından değerlenir.
d) Altın teminatları, günün her saatinde Londra Metal Borsası'nda oluşan USD/ONS fiyatının TCMB döviz satış kuru ile çarpılmasıyla bulunan TL değeri üzerinden hesaplanır.
e) Hem döviz hem de altın teminatları için gün sonunda, o günkü en yüksek ve en düşük fiyatın ortalaması alınarak bulunan değer esas alınır.
3- BİST Para Piyasası'nda bir üyenin borç alma işlemi gerçekleştirdiği anda, Takasbank tarafından üyenin gelecekteki olası temerrüdüne karşı bir güvence olarak alınan ve güncel parametre değeri %5 olan teminat türü aşağıdakilerden hangisidir?
a) Değişim Teminatı
b) İlave İşlem Teminatı
c) Başlangıç Teminatı
d) Risk Limiti Teminatı
e) Garanti Fonu Katkı Payı
4- Takasbank'a VİOP işlemleri için yatırılan nakit Türk Lirası teminatların nemalandırılması ile ilgili kurallar çerçevesinde, aşağıdaki durumlardan hangisinde bir yatırımcının hesabı nemalandırma işlemine tabi tutulmaz?
a) Yatırımcının hesabında saat 15:40 itibarıyla 10.000 TL nakit teminat bulunmaktadır.
b) Yatırımcı, saat 15:00'de hesabına 50.000 TL nakit yatırmış ve saat 15:30'taki bakiye kontrolünde bu tutar mevcuttur.
c) Yatırımcının hesabında gün boyunca 100.000 TL bulunmuş, ancak saat 15:45'te hesabına ek olarak 20.000 TL daha yatırmıştır.
d) Yatırımcının boş olan hesabına saat 15:50 itibarıyla 4.500 TL nakit teminat yatırmıştır.
e) Yatırımcı, "Kâr Payı Talep Ediyorum" seçeneğini işaretlemiş ve hesabında 25.000 TL nakit teminat bulunmaktadır.
5- Takasbank tarafından aracı kurumlara atanan risk limitlerinin izlenmesinde temel alınan ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?
a) Aracı kurumun gün içinde gerçekleştirdiği toplam işlem hacmi.
b) Aracı kurumun müşteri sayısı ve portföy büyüklüğü.
c) Aracı kurumun taşıdığı pozisyonların nominal büyüklüğü.
d) Aracı kurumun taşıdığı pozisyonlar nedeniyle "bulunması gereken teminat" tutarının toplamı.
e) Aracı kurumun ödediği komisyon gelirlerinin toplamı.
6- VİOP Garanti Fonu'nun büyüklüğünün belirlenmesi ve üyelerin bu fona yapacakları katkı paylarına ilişkin esaslar hakkında hangisi yanlıştır?
a) Fonun asgari büyüklüğü, piyasadaki en büyük açık pozisyona sahip ilk üç üyenin stres koşullarında birlikte temerrüdü halinde ortaya çıkacak kaynak ihtiyacından az olamaz.
b) Her üyenin fona yapması gereken katkı, tüm üyeler için eşit olan "sabit katkı payı" ve üyenin piyasada taşıdığı riskle orantılı olan "değişken katkı payı" olmak üzere iki bölümden oluşur.
c) Üyelerin yatırmaları gereken sabit katkı payı tutarı 3.575.000 TL olarak belirlenmiştir.
d) Değişken katkı payı, üyenin özsermaye büyüklüğünün piyasadaki toplam özsermayeye oranlanmasıyla hesaplanır.
e) Takasbank, fonun kullanılması durumunda sağlam üyelerden, bir yıl içinde en fazla dört kez olmak üzere "ilave katkı payı" yatırmalarını talep edebilir.
7- Bir devlet tahvilinin "ayrıştırılması" sonucunda ortaya çıkan ve yatırımcılara sadece anapara ödemesini temsil eden, döviz cinsinden ihraç edilmiş bir menkul kıymetin uluslararası standartlara uygun ISIN kodunun 10. hanesi, bu kıymetin yapısını doğru bir şekilde yansıtmak üzere aşağıdaki harflerden hangisi olmalıdır?
a) F
b) A
c) P
d) C
e) T
8- Takasbank nezdinde MKT uygulaması kapsamında oluşturulan Garanti Fonu'nun temel amacı, bir veya daha fazla üyenin temerrüdü sonucu ortaya çıkabilecek ve teminatlarla karşılanamayan zararları karşılayarak sistemik riski önlemektir. Garanti Fonu'nun büyüklüğünün belirlenmesine ilişkin olarak aşağıdaki kriterlerden hangisi doğrudur?
a) Fonun büyüklüğü, en büyük açık pozisyona sahip MKT üyesinin temerrüdü halinde ortaya çıkacak kaynak ihtiyacından az olmamak üzere belirlenir.
b) Fonun büyüklüğü, piyasadaki en büyük beş MKT üyesinin eş zamanlı temerrüdünde oluşacak kaynak ihtiyacını karşılayacak şekilde belirlenir.
c) Fonun büyüklüğü; en büyük açık pozisyona sahip MKT üyesinin temerrüdü halinde ortaya çıkacak kaynak ihtiyacı ile ikinci ve üçüncü büyüklükte açık pozisyona sahip MKT üyelerinin birlikte temerrüdü halinde ortaya çıkacak kaynak ihtiyacından büyük olanından az olmamak üzere belirlenir.
d) Fonun büyüklüğü, tüm MKT üyelerinin toplam başlangıç teminatlarının %10'undan az olmamak üzere belirlenir.
e) Fonun büyüklüğü, Takasbank Yönetim Kurulu tarafından her yıl başında piyasa koşullarına göre serbestçe belirlenir ve SPK'ya bildirilir.
9- Aracı kurumların, Takasbank nezdindeki teminat hesaplarından Nakit Türk Lirası çekme işlemlerinin son saatinin tam iş günlerinde 15:40 olarak belirlenmesinin altında yatan temel operasyonel ve finansal sebep aşağıdakilerden hangisidir?
a) EFT sisteminin saat 15:40'ta ülke genelinde kapanıyor olması.
b) Nakit TL teminatların nemalandırılması işleminin, saat 15:40'taki mevcut bakiyeler üzerinden "kilitlenerek" yapılması.
c) Borsa İstanbul Pay Piyasası'nın ikinci seansının bu saatte sona ermesi.
d) Aracı kurumların gün sonu muhasebe kayıtlarını bu saate kadar tamamlamak zorunda olmaları.
e) Teminat tamamlama çağrılarının bu saatte yapılıyor olması.
10- BAP Garanti Fonu'nun asgari büyüklüğü, Takasbank tarafından yapılan stres testleri sonucunda belirlenir. Bu testlerde, piyasadaki en büyük açık pozisyona sahip birinci üyenin temerrüdü sonucu oluşacak potansiyel zarar 180 milyon TL, ikinci en büyük üyenin zararı 110 milyon TL ve üçüncü en büyük üyenin zararı ise 80 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Bu verilere göre, BAP Garanti Fonu'nun olması gereken asgari büyüklük ne kadardır?
a) 110 milyon TL
b) 180 milyon TL
c) 190 milyon TL
d) 370 milyon TL
e) 80 milyon TL
11- Takasbank, piyasalarda güveni ve istikrarı sarsabilecek olağanüstü durumların ortaya çıkması halinde, sistemik riski yönetmek amacıyla bir dizi tedbir alma yetkisine sahiptir. Aşağıdakilerden hangisi, "İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketi Merkezi Karşı Taraf Yönetmeliği"nde belirtilen bu olağanüstü durum tedbirlerinden biri değildir?
a) Üyelerden ek teminat talep etmek veya teminat oranlarını değiştirmek.
b) Üyelerin teminat çekmesini geçici veya sürekli olarak sınırlamak.
c) Teslim, takas ve opsiyon kullanım süresi ile şartlarını değiştirmek.
d) İlgili Borsa veya piyasa işleticisinin onayı olmaksızın, işlem saatlerini değiştirmek veya işlemleri tamamen durdurmak.
e) Risk hesaplama yöntem ve parametrelerini değiştirmek.
12- Pay Piyasası risk yönetiminde, bir aracı kurumun risk/limit oranının %200'ü aşması durumunda Takasbank tarafından uygulanan otomatik ve en sert tedbir aşağıdakilerden hangisidir?
a) Kurumun hesabındaki teminat bakiyesinin yeterli olup olmadığına bakılmaksızın, yeni emir iletimi derhal durdurulur ve bekleyen tüm pasif emirleri iptal edilir.
b) Kurumun sadece yeni pozisyon açması engellenir ancak mevcut pozisyonlarını kapatmasına izin verilir.
c) Kurumun teminat tamamlama çağrısı tutarı iki katına çıkarılır.
d) Kurumdan Garanti Fonu'na ek bir katkı payı yatırması talep edilir.
e) Kurumun tüm pozisyonları Takasbank tarafından piyasa fiyatından re'sen kapatılır.
13- Portföy saklayıcısı, hizmet verdiği KYK'nın tüm nakit akışlarını düzgün bir şekilde izlemekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, yatırımcıların paralarının doğru yönetilmesini ve güvende olmasını sağlamak için kritik bir kontrol noktasıdır. Bu kapsamda, portföy saklayıcısının asgari olarak yerine getirmesi gereken aşağıdaki görevlerden hangisi bu amaca hizmet etmez?
a) KYK portföyünde yer alan nakdin, mevduat toplama yetkisini haiz kuruluşlar nezdinde açılan hesaplarda bulunmasını sağlamak.
b) KYK adına, portföy saklayıcısına bilgi verilmeden herhangi bir kurumda hesap açılmamasını temin etmek.
c) Önemlilik arz eden ve KYK operasyonları ile uyuşmayan nakit akımlarını zamanında tespit edecek uygun prosedürleri uygulamak.
d) KYK'nın nakit varlıklarını en yüksek faiz getirisi sağlayacak şekilde gecelik repoda veya para piyasası fonlarında değerlendirmek.
e) KYK kayıtlarındaki nakit pozisyonları ile portföy saklayıcısı nezdindeki kayıtlar arasında düzenli olarak mutabakat yapmak.
14- Borsa İstanbul SWAP Piyasası'nda, bir temerrüt nedeniyle Garanti Fonu'nun kullanılması durumunda, MKT üyelerinden 1 Nisan - 31 Mart tarihleri arasındaki bir yıllık dönem içerisinde en fazla kaç defa "ilave garanti fonu katkı payı" yatırmaları talep edilebilir?
a) Bir
b) İki
c) Dört
d) Altı
e) Bir sınır bulunmamaktadır.
15- Piyasalarda aşırı dalgalanmaların yaşandığı bir günde, bir aracı kurumun pozisyonlarının gün içinde hızla erimesi ve riskli bir duruma gelmesi halinde, Takasbank'ın gün sonunu beklemeden anında yaptığı acil durum çağrısına ne ad verilir ve bu çağrının süresi ne kadardır?
a) Gün Sonu Çağrı - Ertesi iş günü 15:00'a kadar
b) Gün Sonu Çağrı - Ertesi iş günü 11:00'a kadar
c) Gün İçi Çağrı - Beş saat
d) Gün İçi Çağrı - İki saat
e) Risk Limiti Aşım Çağrısı - 30 dakika
16- Portföy saklayıcısı ile PYŞ veya yatırım ortaklığı arasında imzalanan portföy saklama sözleşmesinin sona ermesi veya saklayıcının değiştirilmesi durumunda, yatırımcıların haklarının kesintiye uğramaması için belirli kurallar uygulanır. Bu süreçle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
17- VİOP'ta yarım iş günü uygulanan bir günde, Takasbank takas sürelerinde değişiklikler olur. Bu duruma özel olarak, "Marjin Kapama Son Saati" başlangıç saati kaçtır?
18- Pay Piyasası için oluşturulan Garanti Fonu'na kabul edilen varlıklar, piyasanın doğası gereği yüksek likidite ve düşük risk taşıyan kalemlerden seçilir. Aşağıdaki varlıklardan hangisi, Pay Piyasası Garanti Fonu katkı payı olarak tesis edilmezken, SWAP Garanti Fonu için kabul edilmektedir?
19- SWAP Piyasası'nda bir üyenin temerrüde düşmesi durumunda, bu üyeye bağlı olan ancak temerrüde düşmemiş müşteri hesaplarındaki açık pozisyonların ve teminatların korunması amacıyla Takasbank'ın uygulayabileceği temel mekanizma nedir?