1- Hem VİOP hem de OTC piyasaları için Garanti Fonu'nun kullanılması ve üyelerden ilave katkı payı istenmesine ilişkin kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar çerçevesinde, "1 Nisan - 31 Mart tarihleri arasındaki bir yıllık dönem içinde üyelerden en fazla dört sefer ilave katkı payı yatırmaları istenebilir" kuralı hangi piyasa için geçerlidir?
a) Sadece VİOP için geçerlidir.
b) Sadece OTC piyasası için geçerlidir.
c) Hem VİOP hem de OTC piyasası için geçerlidir.
d) Hiçbir piyasa için geçerli değildir, ilave katkı payı talebinde bir sınır yoktur.
e) Bu kural sadece yabancı kökenli üyeler için geçerlidir.
2- VİOP'ta işlem teminatı kompozisyonu ile ilgili olarak, bir hesabın toplam teminat gereksiniminin 400.000 TL olduğu bir senaryoda, aşağıdaki teminat yapılarından hangisi Takasbank kurallarına aykırıdır?
a) 200.000 TL nakit + 200.000 TL değerinde DİBS
b) 250.000 TL nakit + 150.000 TL değerinde BIST 100 pay senedi
c) 300.000 TL nakit + 100.000 TL değerinde Borsa'da işlem gören standartta altın
d) 180.000 TL nakit + 220.000 TL değerinde konvertibl döviz (USD/EUR)
e) 200.000 TL nakit + 100.000 TL değerinde Eurobond + 100.000 TL değerinde Para Piyasası Şemsiye Fonu payı
3- VİOP'ta yarım iş günü uygulanan bir günde, Takasbank takas sürelerinde değişiklikler olur. Bu duruma özel olarak, "Marjin Kapama Son Saati" başlangıç saati kaçtır?
a) 13:30
b) 15:00
c) 11:40
d) 11:00
e) 12:45
4- Takasbank MKT Yönetmeliği'ne göre, bir üyenin temerrüdünden kaynaklanan ve batan üyenin kendi teminatları ile Garanti Fonu katkısının karşılayamadığı bir zarar oluştuğunda, bir sonraki adım olarak Takasbank'ın kendi sermayesinden ayırdığı payı kullanması ilkesinin ardındaki temel mantık nedir?
a) Takasbank'ın kâr amacı gütmeyen bir kurum olduğunu ve tüm zararları üstlenmekle yükümlü olduğunu göstermek.
b) Sistemin yöneticisi olarak kendi kaynağını önce riske atması, Takasbank'ı denetim ve risk kurallarında daha titiz davranmaya teşvik eder ve "ahlaki tehlikeyi" önler.
c) Zararın kamuya ait bir kaynak olan Takasbank sermayesinden karşılanarak, özel sektör üyesi olan diğer kurumların korunması.
d) SPK düzenlemeleri gereği, Takasbank'ın her türlü zararın en az %50'sini kendi sermayesinden karşılama zorunluluğu olması.
e) Bu adımın sadece sembolik bir anlam taşıması ve genellikle Takasbank'ın bu kaynağı kullanmadan doğrudan diğer üyelerin Garanti Fonu katkılarına başvurması.
5- VİOP'ta "gün içi sürdürme seviyesi" uygulaması, riskin gün sonunu beklemeden kontrol altında tutulmasını amaçlayan önemli bir mekanizmadır. Bu uygulamanın işleyişi ve sonuçları hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Gün içi sürdürme seviyesi, bulunması gereken teminatın %100'ü olarak uygulanır ve teminatı bu seviyenin altına düşen her hesap için derhal gün içi teminat tamamlama çağrısı yapılır.
b) Gün içi anlık hesaplamalarda teminatın %80'i altına düşen hesapların tüm pasif emirleri iptal edilir ve pozisyon artırıcı yeni emir girişi engellenir.
c) Gün içi sürdürme seviyesini aşan bir yatırımcı, pozisyonlarını kapatmak için aracı kurumuna başvurmak zorundadır; sistem otomatik bir engelleme yapmaz.
d) Sürdürme seviyesi uygulaması sadece akşam seansında geçerlidir; normal seans sırasında bu kontrol yapılmaz.
e) Bir hesabın sürdürme seviyesini aşması durumunda, Takasbank o hesaptaki pozisyonları piyasa fiyatından re'sen kapatma hakkına sahiptir.
6- VİOP'ta işlem teminatı olarak kabul edilen varlıklar ve bunlara ilişkin kurallar düşünüldüğünde, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) Teminat olarak verilecek altın, Borsa Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası'nda işlem gören standartta külçe altın olmalı ve 100 gram veya katları şeklinde yatırılmalıdır.
b) Bir devlet iç borçlanma senedinin teminata kabulü için anapara ve kuponlarını temsil eden tüm kısımlarının birlikte yatırılması gerekir; ayrıştırılmış senetler kabul edilmez.
c) Bir aracı kurum, dahil olduğu sermaye grubuna bağlı bir bankanın ihraç ettiği ve BIST 100 endeksinde yer alan pay senetlerini teminat olarak sunabilir.
d) T.C. Hazinesi Varlık Kiralama A.Ş. tarafından ihraç edilen kira sertifikaları teminat olarak kabul edilen varlıklar arasındadır.
e) Hisse Senedi Şemsiye Fonu, Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu ve Para Piyasası Şemsiye Fonu katılma payları teminat olarak kabul edilir.
7- Bir VİOP üyesinin, müşterileri adına açtığı hesaplarda bulunan nakit dışı teminatların değerlemesinde, Takasbank'ın bu varlıkların teminat değerini hesaplarken kullandığı "değerleme katsayıları"nın temel amacı nedir?
a) Varlıkların piyasa değerini, olası bir satış durumunda karşılaşabileceği likidite riskine ve fiyat oynaklığına dikkat etmek.
b) Varlıkların gelecekteki bir yıllık potansiyel getirisini hesaplayarak teminat değerine eklemek.
c) Varlıkların nominal değerini, enflasyon oranına göre düzelterek reel değerini bulmak.
d) Her varlık için standart bir değer belirleyerek, piyasa fiyatlarındaki günlük değişimlerden etkilenmesini önlemek.
e) Varlıkların vergi sonrası net değerini hesaplamak.
8- VİOP'ta bir üyenin, Takasbank tarafından kendisine tanımlanan risk limitini aşması durumunda uygulanacak yaptırımlar ve süreçler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Risk limitini aşan üyenin VİOP'taki tüm işlemleri derhal durdurulur ve SPK'ya bildirilir.
b) Risk limitini aşan üyenin sadece pozisyon azaltıcı emirler vermesine izin verilir, pozisyon artırıcı emirleri engellenir.
c) Üyenin risk limitini aşması durumunda, aşan kısım belirli katsayılar ile çarpılarak bulunan tutar kadar "ilave işlem teminatı" yatırması istenir ve bu yükümlülük için ertesi gün saat 15:00'e kadar süre verilir.
d) Risk limitini aşan üye, aşan tutarı sadece nakit döviz (USD veya EUR) olarak yatırmak zorundadır.
e) Üyenin risk limiti aşımı, sadece gün sonunda kontrol edilir; gün içinde yapılan kontrollerde limit aşımı tespit edilse bile herhangi bir aksiyon alınmaz.
9- Takasbank'ın Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda Merkezi Karşı Taraf olarak üstlendiği rol ve sorumluluklar çerçevesinde, bir üyenin müşterisinin temerrüde düşmesi durumunda Takasbank'ın yasal muhataplık ve aksiyon alma yetkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak açıklanmıştır?
a) Takasbank'ın yasal muhatabı doğrudan üyedir ve müşterinin temerrüdünden kaynaklanan tüm yükümlülükleri üyeden talep eder. Takasbank, bu süreçte müşteriye herhangi bir bildirim yapmaksızın, üye aracılığıyla müşteri hesabındaki pozisyonları re'sen kapatma yetkisine sahiptir.
b) Takasbank, temerrüde düşen müşterinin pozisyonlarını re'sen kapatma yetkisine sahip olmakla birlikte, bu işlemi yapmadan önce müşteriye noter aracılığıyla bir ihtarname göndermekle yükümlüdür.
c) Takasbank, öncelikle temerrüde düşen müşteri ile doğrudan iletişime geçerek borcun tahsilatını talep eder; müşteri ödeme yapmazsa ilgili üyeye başvurur.
d) Müşterinin temerrüdü durumunda Takasbank, zararı doğrudan Garanti Fonu'ndan karşılar ve daha sonra bu tutarı hem üyeye hem de müşteriye rücu eder.
e) Takasbank, müşterinin temerrüdü durumunda sadece üyenin Takasbank nezdindeki teminatlarına el koyabilir, ancak üyenin müşterisinin hesabındaki pozisyonlara müdahale etme yetkisi bulunmamaktadır.
10- Opsiyon sözleşmelerinin kâr/zarar ve teminatlandırma yapısı, vadeli işlem sözleşmelerinden önemli farklılıklar gösterir. Primin işlem yapıldığında ödendiği standart opsiyonlar için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Vadeli işlemlerde olduğu gibi, opsiyon pozisyonları için de her gün sonunda "piyasaya göre değerleme" yapılır ve kesinleşmiş kâr/zarar hesaplanır.
b) Opsiyon primi ödeyen bir yatırımcının (uzun pozisyon) teminat ihtiyacı azalırken, opsiyon primi tahsil eden bir yatırımcının (kısa pozisyon) teminat ihtiyacı artar.
c) Opsiyonlar için gün sonunda kâr/zarar hesaplaması yapılmaz; ödenen veya alınan prim tutarı, işlem gününde hesabın bulunması gereken toplam teminatına doğrudan etki eder.
d) Bir yatırımcı opsiyon sattığında tahsil ettiği primi, pozisyonunu kapatana kadar başka bir işlem için teminat olarak kullanamaz.
e) Opsiyonlarda kullanım kâr/zararı, dayanak varlık fiyatı ile opsiyon prim fiyatı arasındaki fark üzerinden hesaplanır.
11- Bir VİOP üyesinin temerrüde düşmesi üzerine Takasbank, üyenin açık pozisyonlarını yönetmek ve riski bertaraf etmek için bir dizi önlem alabilir. Bu önlemlerden biri olan "açık pozisyonların ihale yoluyla devredilmesi" sürecine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Düzenlenen ihaleye katılım sadece banka kökenli üyeler için zorunludur, aracı kurumlar isteğe bağlı olarak katılabilir.
b) İhale sonucunda pozisyonların tamamı devredilemezse, Takasbank kalan pozisyonları en düşük risk limitine sahip üyeye zorunlu olarak devreder.
c) İhale sonucunda devredilen pozisyonlardan doğacak tüm kârlar Takasbank'a gelir olarak kaydedilir.
d) İhaleye sadece temerrüde düşen üyenin müşterileri katılabilir.
e) Takasbank, temerrüde düşen üyenin pozisyonlarını kapatmak amacıyla ihale düzenleyebilir ve bu ihaleye katılım genel merkezi karşı taraf üyeleri için zorunludur.
12- Bir yatırımcının VİOP hesabında, hem aynı dayanak varlığa ve vadeye sahip 50 kontrat uzun pozisyon hem de 50 kontrat kısa pozisyon bulunmaktadır. Takasbank'ın BISTECH Marjin Yöntemi bu durumu nasıl değerlendirir ve teminat ihtiyacını nasıl hesaplar?
a) Sistem, 50 kontrat alım ve 50 kontrat satım olmak üzere toplam 100 kontratlık pozisyon için ayrı ayrı teminat talep eder.
b) Sistem, bu iki pozisyonun birbirini tamamen nötralize ettiğini kabul eder ve bu pozisyonlar için herhangi bir başlangıç teminatı talep etmez.
c) Sistem pozisyonları portföy bazında net pozisyonun sıfır olduğunu tespit eder ve riski sıfır kabul etse de, minimum işlem teminatı talep eder.
d) Sistem, bu pozisyonların riskini azaltıcı etkisini tanır ve 100 kontrat için ayrı ayrı teminat istemek yerine, bu iki pozisyonun oluşturduğu net riske göre çok daha düşük bir teminat talep eder.
e) Sistem, bu durumda sadece daha önce açılan pozisyon için teminat tutar, ikinci açılan ters yönlü pozisyon için teminat talep etmez.
13- VİOP'ta temerrüt halinde, batan üyenin kaynakları ve Takasbank sermaye payı tüketildikten sonra diğer üyelerin Garanti Fonu katkılarına başvurma süreci nedir?
a) Re'sen Kapatma
b) Karşılıklılaştırma
c) Yeniden Sermayelendirme
d) İkincil Temerrüt
e) Risk Transferi
14- VİOP üyesinin, Takasbank'a olan aidat, ücret ve komisyon yükümlülüklerini zamanında ödememesi durumunda oluşabilecek zararları karşılamak için yatırması gereken teminat türü hangisidir?
a) İşlem Teminatı
b) Garanti Fonu Katkı Payı
c) İlave İşlem Teminatı
d) Üyelik Teminatı
e) Risk Limiti Teminatı
15- OTC piyasasında bir üyenin Garanti Fonu katkı payı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Garanti Fonu katkı payının minimum %50'si nakit Türk Lirası olmalıdır.
b) OTC piyasasında her üyenin yatırması gereken sabit katkı payı tutarı 2.500.000 TL'dir.
c) OTC piyasasında her üyenin yatırması gereken sabit katkı payı tutarı 500.000 TL'dir ve bu tutar yılda en az bir kez gözden geçirilir.
d) Garanti Fonu katkı payı olarak yalnızca nakit Türk Lirası kabul edilir.
e) Takasbank, bir yıl içinde en fazla 2 kez ilave Garanti Fonu katkı payı talebinde bulunabilir.
16- VİOP'ta fiziki teslimatlı Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) vadeli işlem sözleşmelerinde, vade sonunda açık kalan pozisyonların uzlaştırma süreci nasıl işler?
17- Takasbank'ın OTC piyasası için kabul ettiği teminatlar arasında, VİOP'ta kabul edilmeyen ancak OTC piyasasının uluslararası niteliğini yansıtan bir varlık grubu aşağıdakilerden hangisidir?
18- Tezgah Üstü (OTC) piyasada Takasbank'ın MKT hizmeti verdiği bir işlemde, iş günü sonunda net pozitif sözleşme değerine sahip olan bir tarafın "finansman maliyeti" açısından yükümlülüğü nedir?
19- VİOP ve OTC piyasaları için belirlenen Garanti Fonu kuralları karşılaştırıldığında, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?