<aside> 🎧

• ÜÇÜNCÜ KONU SES DOSYALARI (Açmak için soldaki oka tıklayın) </aside>

3.1. Oyunu Kurallarına Göre Oynamak - TSPB ve Meslek Kuralları

3.1.1. Genel Bakış

Bu kılavuz, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin (TSPB) meslek kurallarını, sınava hazırlanan ancak konuya tamamen yabancı bir öğrencinin bile rahatlıkla anlayabileceği şekilde açıklamak için hazırlanmıştır. Konuları temelden alarak, bol örnekle ve sınavda çıkabilecek kritik noktaları vurgulayarak ilerleyeceğiz.

TSPB Nedir? Finans Piyasasının "Meslek Odası"

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), en basit anlatımıyla finans dünyasının "meslek odasıdır". Tıpkı doktorların Tabipler Odası'na veya avukatların Barolar Birliği'ne üye olması gibi, Türkiye'de yatırım hizmeti veren kuruluşların da üye olduğu, kamu kurumu niteliğinde resmi bir yapıdır. Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn) tarafından kurulması zorunlu kılınmıştır. Yani, bu Birlik keyfi bir oluşum değil, yasal bir zorunluluktur.

Birliğin Temel Amaçları: Neden Var?

TSPB'nin varlık nedeni, sermaye piyasalarının sağlıklı, güvenilir ve adil bir şekilde işlemesini sağlamaktır. Temel görevleri şunlardır :

• Güven Ortamı Yaratmak: Yatırımcıların "Param güvende ve bana adil davranılıyor" hissini yaşaması, piyasanın temelidir. TSPB, bu güveni tesis etmek için kurallar koyar ve denetler.
• Adil Rekabet Sağlamak: Üye kurumların birbirlerinin ayağını kaydırmasını, haksız yöntemlerle müşteri çalmasını veya birbirini kötülemesini engeller.
• Piyasayı Geliştirmek: Sektörün büyümesi, daha fazla yatırımcının piyasaya çekilmesi ve ülke ekonomisine katkı sağlanması için çalışmalar yapar.
• Meslek Ahlakını Korumak: Üyelerin ve çalışanlarının dürüst, bilgili ve disiplinli hareket etmesini sağlayacak mesleki ve etik standartları belirler.

Kimler Üye Olmak Zorunda?

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından onaylanmış ve yatırım dünyasında faaliyet gösteren neredeyse tüm büyük oyuncular bu birliğe üyedir. Bunlar arasında aracı kurumlar, bankalar, portföy yönetim şirketleri, menkul kıymet, girişim sermayesi ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları bulunur. Bu geniş üye yelpazesi, kuralların tüm sektör için geçerli olduğu anlamına gelir.

Bu Kuralların Hukuki Gücü: Uymayanı Ne Bekler? ☠️

Burası sınav için en önemli kısımlardan biridir. TSPB Meslek Kuralları, birer tavsiye listesi değil, kanun gücünde zorunluluklardır. Bu kuralların hukuki gücü, Anayasa'dan başlayıp Sermaye Piyasası Kanunu'na (SPKn), oradan da Birliğin kendi Statüsü'ne uzanan sağlam bir yetki zincirine dayanır. Bu yapı, kurallara muazzam bir yasal ağırlık kazandırır.

Bu kuralların temel amacı, piyasayı "alıcı dikkatli olsun" mantığından, hizmet sağlayıcının müşteriye karşı bir özen borcu olduğu "güvene dayalı" bir standarda taşımaktır. Tek bir kurumun yapacağı bir hata, tüm piyasanın itibarına zarar verebileceği için, Birlik bu güveni korumak adına kolektif bir denetleyici görevi görür.

Kurallara uymayan bir üye, yaptığı ihlalin ciddiyetine göre çeşitli disiplin cezalarıyla karşı karşıya kalır. Bu cezalar basitten ağıra doğru şu şekildedir :